PSU (Power Supply Unit) — kompüterin bütün komponentlərinə elektrik enerjisi təmin edən əsas aparat hissəsidir. PSU elektrik şəbəkəsindən (220V AC) daxil olan yüksək gərginlikli dəyişən cərəyanı (AC) sabit və təhlükəsiz aşağı gərginlikli sabit cərəyana (DC) çevirir. Bu çevrilmə prosesi sayəsində anakart, prosessor (CPU), video kart (GPU), yaddaş modulları (RAM), sərt disklər, SSD-lər, soyutma fanları və digər bütün komponentlər stabil və düzgün enerji alır.

PSU kompüterin “ürəyi” hesab olunur — əgər enerji sabit olmazsa və ya keyfiyyətsiz olarsa, digər komponentlər sıradan çıxa bilər. Buna görə PSU seçimi kompüter qurulmasında ən vacib addımlardan biridir.

PSU-nun əsas funksiyaları

1. Elektrik cərəyanının çevrilməsi

Elektrik şəbəkəsindən daxil olan 220V AC siqnalı aşağıdakı gərginliklərə çevirilir:

• +12V (GPU, CPU, fanlar üçün)
• +5V (SSD, USB cihazları üçün)
• +3.3V (anakart, bəzi çiplər üçün)

2. Gərginliyin stabil saxlanması

PSU enerji dalğalanmalarını, qəfil yüksəliş və düşmələri idarə edərək komponentləri qoruyur.

3. Qısaqapanmadan və həddindən artıq yüklənmədən qoruma

Keyfiyyətli PSU-larda bir neçə müdafiə sistemi olur:

• OVP (Over Voltage Protection) – Həddən artıq gərginlik qoruması
• OCP (Over Current Protection) – Həddən artıq cərəyan qoruması
• SCP (Short Circuit Protection) – Qısaqapanma qoruması
• OTP (Over Temperature Protection) – Həddən artıq temperatur qoruması
• OPP (Over Power Protection) – Həddən artıq güc qoruması

Bu sistemlər olmadan kompüter ciddi zədələnə bilər.

PSU növləri

1. Non-modular PSU

Kabellər sabitdir və çıxarıla bilmir. Qiymət daha ucuzdur, lakin kabel idarəçiliyi çətindir.

2. Semi-modular PSU

Əsas kabellər sabit, qalan kabellər çıxarıla biləndir.

3. Fully modular PSU

Bütün kabellər ayrıdır və lazım olanlar qoşulur — ən rahat və professional variantdır.

PSU-nun keyfiyyət göstəriciləri

1. Gücü (Watt)

PSU-nun gücü kompüterin ümumi enerji tələbatından asılıdır. Məsələn:

• Ofis kompüteri: 350–450W
• Oyun kompüteri: 650–850W
• Güclü GPU-lu sistemlər: 1000W+

2. 80 Plus Sertifikatı

Bu sertifikat enerji effektivliyini göstərir:

• 80+ Bronze
• 80+ Silver
• 80+ Gold
• 80+ Platinum
• 80+ Titanium

Gold və daha yüksək sertifikatlar daha stabil və qənaətcil PSU deməkdir.

PSU-nun kompüterdə rolu

• Stabil enerji mənbəyi təmin edir
• Komponentlərin ömrünü uzadır
• Qəfil enerji itkisinin və dalğalanmalarının qarşısını alır
• Oyun və render zamanı sistemin sabit qalmasını təmin edir
• Yüksək performanslı GPU/CPU-ların düzgün işləməsinə imkan yaradır

Nəticə

PSU kompüterin görünməyən, lakin ən kritik hissəsidir. Keyfiyyətsiz enerji bloku digər komponentlərə ciddi zərər verə bilər, sistemdə donma, yenidən açılma, performans düşməsi və hətta yanma riski yarada bilər. Güclü və etibarlı PSU seçmək kompüterin uzunmüddətli və stabil işləməsi üçün vacibdir. Yaxşı seçilmiş PSU kompüterin performansını artırır, enerji sərfiyyatını optimallaşdırır və bütün komponentləri qoruyur.